پیامبر اکرم (ص) به امیرالمومنین (ع)فرمودند:
یا علی! ششصد هزار گوسفند می خواهی یا ششصد هزار دینار یا ششصد هزار کلمه را؟ علی (ع) عرض کرد ششصد هزار کلمه را خواهم.
حضرت محمد (ص) فرمودند:ششصد هزار کلمه را برای تو در شش کلمه جمع می کنم: یا علی زمانی که دیدی مردم مشغول به مستحباتند،تو مشغول به تکمیل واجبات باش،
و چون دیدی مردم مشغولند به عمل دنیا ،تو مشغول عمل آخرت باش،
وقتی دیدی مردم را که مشغولند به عیوب مردم ،تو مشغول عیوب خود باش،
و چون دیدی مردم را که مشغولند به زینت دنیا،تو مشغول زینت آخرت باش،
و آن هنگام که مردم را مشغول به زیادی عمل دیدی ، تو به خوبی(تصفیه) عمل بپرداز،
و آن زمان که مردم به مخلوق متوسل می شوند،تو به خالق متوسل شو
امام صادق علیه السلام فرمود:
کسی که به خاطر ظلمهای رفته بر ما غمگین باشد،
هر نفسش، تسبیح خداوند است.
الکافی ج2ص226ح16
پنج درس آموزنده و ارزشمند از امام صادق علیه السلام
1- مرحوم قطب الدّین راوندى روایت کرده است:
روزى از امام جعفر صادق علیه السلام سؤال کردند: روزگار خود را چگونه سپرى مىفرمائى؟
حضرت در جواب فرمود: عمر خویش را بر چهار پایه و رکن اساسى سپرى مىنمایم:
مىدانم آنچه که روزى براى من مقدّر شده است، به من خواهد رسید و نصیب دیگرى نمىگردد.
مىدانم داراى وظائف و مسئولیّتهائى هستم، که غیر از خودم کسى توان انجام آنها را ندارد.
مىدانم مرا مرگ در مىیابد و ناگهان بدون خبر قبلى مرا مىرباید؛ پس باید هر لحظه آماده مرگ باشم.
و مىدانم خداى متعال بر تمام امور و حالات من آگاه و شاهد است و باید مواظب اعمال و حرکات خود باشم .(1)
2- در روایات متعدّدى وارد شده است:
هرگاه که امام جعفر صادق علیه السلام در باغستان و مزرعه، بیل در دست داشته و مشغول کشاورزى و کارگرى مىبود؛ و اصحاب و دوستان، حضرت را با آن حالت مشاهده مى کردند، عرضه مىداشتند: یابن رسول الله! چرا در این موقعیت خود را به زحمت انداختهاید؟!
اجازه فرمائید تا ما کمک کنیم و شما استراحت نمائید؟
حضرت در جواب مىفرمود: مرا به حال خود وا گذارید، من علاقهمندم که خداوند مرا در حالتى مشاهده نماید که با دست خود زحمت مىکشم و کار مىکنم و جسم خود را براى به دست آوردن روزى حلال به زحمت و مشقّت انداختهام.(2)
حضرت موسى به خداوند عرض کرد:
کدام یک از بندگانت نزد تو محبوب تر است ؟
خداوند فرمود:
آن کس که مرا یاد کند و فراموشم نکند.
موسى عرض کرد: کدامیک در قضاوت برتر از دیگران است ؟
خداوند فرمود:
آن کس که به حق قضاوت کند و از نفس پیروى ننماید.
موسى عرض کرد:
کدامیک از بندگانت دانشمندتر است ؟
خداوند فرمود:
آن کس که علم دیگران را بر علم خود بیفزاید، ممکن
است در این وقت به سخنى برخورد که سبب هدایت او گردد و از هلاکت باز دارد...
داستانهای بحارالانوار داستان شماره « 111»
بوی تعفن دروغ
رسول خدا صلی ا... علیه و آله می‌فرماید:
“ان المؤمن اذا کذب بغیر عذر لعنه سبعون الف ملک و خرج من قلبه نتن حتی یبلغ العرش(1)
؛ مؤمن هرگاه بدون عذر دروغ بگوید، هفتاد هزار ملک، لعنتش می‌کنند (یعنی از خدا می‌خواهند که از رحمت خود دورش سازد و مورد لطفش قرار ندهد) و نیز بر اثر دروغ، بوی تعفن از قلبش بیرون می‌آید که جهان را پر میکند و می‌رود تا به عرش خدا برسد.”
هر گناهی صورتی در پرده دارد که در عالم بصیرت و حقایق، بدان نمایان میشود؛ کسی که شایستگی پس زدن این پرده و دیدن حقایق را داشته باشد، شاید بتواند چهرهِ زشت پنهانی گناه را ببیند؛ چنان که نیکوکاری‌ها نیز هر کدام صورتی بسیار زیبا در عالم مثال دارند، که اگر چشم دل به آن عالم گشوده شود، آن چهره‌های زیبا را خواهد دید.
دروغگو هم در آن عالم، چهره‌ای زشت و صورتی منفور دارد که یکی از خصوصیات آن، بوی گندی است که از قلبش خارج میشود و آسمانیان و ملکوتیان را از او بیزار و متنفر می‌سازد.
دروغگو را مادامی که دروغ می‌گوید، در آن عالم قدس راهی نیست. عالم قدس، جهان آسایش و خوشبختی است. چگونه میشود کسی را در آن جهان، بار باشد، در صورتی که قدسیان از وجودش در عذاب باشند.
دروغگو، در این جهان، رسوا و سخنانش نزد همه کس بی ارزش می‌باشد.
می‌گویند: دروغ که از دور می‌آید، یک پایش می‌لنگد؛ یعنی همه کس دروغ را تشخیص می‌دهد.
ممکن است کسانی دروغ دروغگو را به رخش نکشند، ولی در دل از او بیزار باشند و برای سخنش اعتباری قائل نباشند؛ و در پشت سر، دروغگویی وی را به دگران بگویند و تعفن رسوایی او را پراکنده‌تر می‌سازند.
پینوشت
1- محمد بن محمد سبزواری، جامع الاخبار، ص 417، فصل فی الکذب و الصدق، ح1158
منبع: سید رضا صدر، شب پنج‌شنبه، ج4 ج4
آنان که خویشتن را مسخره مى کنند
امام رضا علیه السلام مى فرماید:
هفت چیز بدون هفت چیز دیگر، مسخره است
1. هر کس با زبان استغفار کند ولى در قلب استغفار نکند، خود را مسخره کرده .
2. هر کس از خدا توفیق بخواهد و کوشش ننماید، خود را مسخره کرده .
3. هر کس هوشیارى و احتیاط در زندگى بطلبد ولى بى مبالاتى کند، خود را مسخره نموده .
4. هر کس از خدا بهشت بخواهد و بر مشکلات عبادت صبر نکند، خود را مسخره کرده .
5. هر کس از آتش جهنم به خدا پناه برد ولى خواسته هاى نا مشروع دنیا را ترک ننماید، خود را مسخره نموده .
6. و هر کس به یاد خدا باشد ولى سرعت براى دیدارش نگیرد خود را مسخره کرده .
)در بحارالانوار هفتمى ذکر نشده است).
داستانهای بحار الانوار « داستان 63»
سوره : البقرة آیه : 274
الَّذِینَ یُنفِقُونَ أَمْوَالَهُم بِاللَّیْلِ وَالنَّهَارِ سِرًّا وَعَلاَنِیَةً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِندَ رَبِّهِمْ وَلاَ خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلاَ هُمْ یَحْزَنُونَ
کسانى که اموال خود را در شب و روز، پنهان و آشکار، انفاق مىکنند، آنها را در نزد پروردگارشان پاداشى است درخور مقامشان، و (در آخرت) نه بیمى بر آنهاست و نه اندوهى خواهند داشت
در احادیث بسیارى آمده است که این آیه درباره على (علیه السلام ) نازل شده است زیرا آن حضرت چهار درهم داشت ، درهمى را در شب و درهمى را در روز و درهمى را آشکارا و درهمى را در نهان انفاق کرد و این آیه نازل شد. <539> ولى مى دانیم نزول آیه در یک مورد خاص ، مفهوم آن را محدود نمى کند، و شمول حکم را نسبت به دیگران ، نفى نمى نماید. انفاق به هر شکل و صورت مطلوب است باز در این آیه سخن از مساله دیگرى در ارتباط با انفاق در راه خدا است و آن کیفیات مختلف و متنوع انفاق است ، مى فرماید: آنها که اموال خود را در شب و روز، پنهان و آشکار، انفاق مى کنند پاداششان نزد پروردگارشان است (الذین ینفقون اموالهم باللیل و النهار سرا و علانیة فلهم اجرهم عند ربهم ). ناگفته پیدا است که انتخاب این روشهاى مختلف رعایت شرائط بهتر براى انفاق است ، یعنى انفاق کنندگان باید در انفاق خود به هنگام شب یا روز، پنهان یا آشکار، جهات اخلاقى و اجتماعى را در نظر بگیرند، آنجا که انفاق به نیازمندان موجبى براى اظهار ندارد، آن را مخفى سازند تا هم آبروى آنان حفظ شود، و هم خلوص بیشترى در آن باشد، و آنجا که مصالح دیگرى مانند تعظیم شعائر و تشویق و ترغیب دیگران در کار است ، و انفاق جنبه شخصى ندارد، تا هتک احترام کسى شود (مانند انفاق براى جهاد و بناهاى خیر و امثال آن ) و با اخلاص نیز منافات ندارد آشکارا انفاق نمایند. بعید نیست که مقدم داشتن شب بر روز، و پنهان بر آشکار (در آیه مورد بحث ) اشاره به این باشد که مخفى بودن انفاق بهتر است مگر موجبى براى اظهار باشد، هر چند باید در همه حال و به هر شکل ، انفاق فراموش نشود. مسلما چیزى که نزد پروردگار است (مخصوصا با تکیه بر صفت ربوبیت که ناظر به پرورش و تکامل است ) چیز کم ، یا کم ارزشى نخواهد بود، و تناسب با الطاف و عنایات پروردگار خواهد داشت که هم برکات دنیا، و هم حسنات آخرت و قرب الى الله را شامل مى شود. سپس مى افزاید: نه ترسى بر آنها است و نه غمگین مى شوند (و لا خوف علیهم و لا هم یحزنون ). مى دانیم انسان چون براى ادامه و اداره زندگى خویش خود را بى نیاز از مال و ثروت نمى داند معمولا هنگامى که آن را از دست مى دهد اندوهناک مى گردد و براى آینده خود نگران مى شود، زیرا نمى داند در آینده وضع او چگونه خواهد بود، و همین امر در بسیارى از مواقع مانع انفاق مى گردد، مگر آنها که از یک سو به وعده هاى الهى ایمان داشته باشند و از سوى دیگر آثار اجتماعى انفاق را بدانند، چنین افرادى از انفاق در راه خدا خوف و وحشتى از آینده ندارند و به خاطر از دست دادن قسمتى از ثروت خود اندوهگین نمى شوند، زیرا مى دانند در مقابل چیزى که از دست داده اند به مراتب بیشتر، از فضل پروردگار و از برکات فردى و اجتماعى و اخلاقى آن در این جهان و آن جهان بهره مند خواهند شد.
پاورقی :
539-نورالثقلین ، جلد 1 صفحه 290 و 291 - نویسنده الدر المنثور آن را از ابن عساکر و طبرانی و ابو حاتم و ابن جریر و جمعی دیگر نقل کرده است . و به گفته بعضی این آیه به اتفاق علمای شیعه و اکثر علمای اهل سنت در شان علی بن ابی طالب علیه السلام نازل شده است ... از علمای اهل سنت : واحدی ، ثعلبی ، خوارزمی ، سدی ، کلبی ، زمخشری ، طافی ، قشیری ، ماوردی ، ابن مغازلی ، ابن ابی الحدید و غیر آنها نیز این حدیث نقل شده است - به تفسیر برهان و تفسیر اثنی عشری ، ذیل آیه مورد بحث مراجعه شود.
امام صادق (علیه السلام) میفرمایند :
هر کس برای فرج فرزندم مهدی (عج) دعا کند
او هم برای او دعا میکند
و خوشا به حال کسی که امام زمانش برایش دعا کند .
فواید دعا برای فرج
1- مایه ناراحتی شیطان لعین است.
2- مایه استجابت دعاست.
3- باعث نجات یافتن از فتنه های اخر الزمان میشود.
4- باعث امرزش گناهان است.
5- شفاعت ان حضرت در روز قیامت شامل حال او میشود.
6-نشانه انتظار است.
رسول اکرم:
کل حسنة یعملها الرجل توزن یوم القیامة الا شهادة اءن لا اله الا الله ، فانها لا توضع فى المیزان ، لاءنها لو وضعت فى المیزان و وضعت السماوات و الاءرضون السبع و ما فیهن ، کان ((لا اله الا الله )) اءرجح من ذلک ))
در روز قیامت هر کار خوبی را که شخص انجام داده باشد ، می سنجند مگر گواهی به لا اله الا الله که در میزان عمل قرار می دهند زیرا اگر در ترازوی عمل قرار دهند و در کفه دیگر آسمانها و زمینهای هفتگانه با آنچه در آنهاست قرار دهند باز وزین تر می باشد.
نامه ها بر نامه ها علامه حسن زاده آملی ص 28
انصاف و دوری از ستم
یکی از صفات و شرائط مهم کارگزاران و مسئولان نظام دینی رعایت انصاف، عدل و قسط در کلیه شئون اجتماعی و سیاسی و پرهیز از ظلم و ستم و اجحاف نسبتبه دیگران است .
قرآن به صراحت می‌فرماید: «ولا ترکنوا الی الذین ظلموا فتمسکم النار ومالکم من دون الله من اولیاء» ;
«به آنان که ستم کردند، اعتماد نکنید که آتش دامنگیر شما میشود و جز خدا برای شما یاورانی نیست .»
از اینرو، نباید چنین افرادی را به مسئولیت امر گمارد و به آنان یاری رساند . امروز بزرگترین یاری به افراد بیانصاف و ظالم، رای دادن به آنان است که به شدت از آن نهی شده است .
امام صادق علیه السلام می‌فرماید:
«من مشی الی ظالم لیعینه وهو یعلم انه ظالم فقد خرج عن الاسلام;
هر کس به سوی ظالمی رود تا او را کمک کند، در حالی که میداند او ظالم است، از اسلام خارج شده است .»
