امر به معروف

امر به معروف از فروع مهم اسلام است، (معروف) آن است که اسلام بدان امر نموده، و انجام آن را واجب گردانیده مانند نماز، روزه، پرداخت حقوق مستمندان و رعایت قوانین مهم اسلامى...
یا آنکه اسلام بدان امر نموده ولى انجامش را واجب نکرده است، مانند، اطعام مستمندان و پذیرائى از میهمان و اخلاق نیکو و تعلیم بى‏سوادان و مانند اینها...
بنابر این امر نمودن به قسم اول واجب و به قسم دوم مستحب است: امر به معروف داراى چهار شرط است:
1 ـ امرکننده بایستى اول خودش خوب و بد را تمیز دهد سپس امر و نهى نماید.
2 ـ احتمال تاثیر بدهد.
3 ـ در صورتى که طرف در عمل زشت خود اصرار ورزد.
4 ـ از امر به معروف زیان قابل توجهى روى ندهد.

 نهى از منکر

و آن نیز از فروع مهم اسلام است: مسلمانان به جهاتى چند بر ملتهاى دیگر برترى دارند، مهمترین سبب این برترى اجراى وظیفه امر به معروف و نهى از منکر است که خداوند متعال مى‏فرماید: (شما مسلمانان از میان مردم بهترین ملت‏هائید، براى آنکه به کار نیک امر و از رفتار ناشایست نهى مى‏نمائید(4).
(منکر): آن است که اسلام ما را از آن باز داشته است مانند شراب، قمار، ربا، زنا، خوردن مال مردم بدون رضایت و مانند اینها یا آنکه اسلام آنرا مکروه دانسته است، مانند یاوه‏گوئى خوابیدن بین طلوعین و مانند آن...
نهى از آنچه در اول گفتیم واجب و از مکروهات مستحب است.
شرایط چهارگانه که در امر بمعروف گفته شد در نهى از منکر نیز رعایت مى‏گردد. نهى از منکر داراى مراتبى است:
1 ـ نهى قلبى، به اینکه قلبا از وقوع منکر بىزار باشد.
2 ـ نهى باصورت، مانند روگردانیدن از بجاآورنده منکر.
3 ـ نهى زبانى، با پند و اندرز، تا برسد به سرزنش و پرخاش.
4 ـ نهى با دست، مانند زدن، تا آنگاه که زیان قابل توجهى پدید نیاید.
امر به معروف و نهى از منکر، دو دستور واجب و در نهایت اهمیت است، تا آنجا که پیغمبر اسلام(ص) فرمودند:
(تمامى کارهاى نیک در برابر جهاد در راه خدا مانند قطره ایست، نسبت به دریا و همه کارهاى نیکو و جهاد در برابر امر به معروف و نهى از منکر مانند قطره‏اى است در مقابل دریائى بى‏کران).
ولى متأسفانه کمتر کسانى هستند که به این دو واجب عمل کنند، حضرت باقر(ع) فرموده است:
(در آخرالزمان مردمى هستند که امر به معروف و نهى از منکر را واجب نمى‏شمارند، مگر آنجا که براى آنان زیانى در کار نیست و پیوسته، براى خود وقت گذرانى و عذرتراشى مى‏کنند، اینجا است که خداوند آنان را مورد خشم خود قرار خواهد داد).