استفتاءات حضرت امام (ره)
س 1- در شرایط امروز وظیفه ما نسبت به امر به معروف افرادی ناشناس که نمی‌دانیم اثر دارد یا ندارد چیست؟
ج- بر فرض احتمال اثر و اجتماع سایر شرایط واجب است.
س 2- معاشرت با افرادی که عمل حرامی چون مشروب خواری و... انجام داده‌اند چگونه است؟
ج- با مراعات شرایط مقرّره نهی از منکر نمایند و ترک معاشرت یکی از درجات نهی از منکر است.
س 3- خواهشمند است نظر خود را راجع به رفت و آمد و سایر ارتباطات؛ گفتگو، مصافحه، صله رحم، صرف غذای آنان، نماز خواندن در منزل ایشان، هدیه دادن و گرفتن با خانواده‌ها یا افرادی که خصوصیات ذیل را دارند چگونه است:
افرادی که مخالف نظام جمهوری اسلامی هستند یا رعایت حجاب و اصول اسلامی- کلی یا جزئی- را نمی‌کنند یا وضع کسب و درآمدشان از نظر شرعی مشکوک و یا حرام یا مخلوطی از حرام و حلال است؟
ج- گفتگو و رفت و آمد با آنان اشکال ندارد بخصوص اگر موجب هدایت آنها شود ولی تصرف در اموال آنها در صورتی جایز است که علم به وجود مال حرام در آنچه مورد تصرف است نباشد.
س 4- شخصی است که مبادرت به خوردن مشروبات الکلی می‌نماید و کارهای منافی با عفّت انجام می‌دهد و به مراجع عالیقدر توهین می‌نماید، از نظر وظیفه‌شرعی، نصیحت ونهی از منکر شده است ولی متأسفانه مؤثر واقع نگردیده؛ تقاضا دارم حکم الله را از نظر معاشرت و طهارت و نجاست و حدّ شرعی بیان فرمایید.
ج- اگر ترک معاشرت موجب می شود شخص مشارالیه دست از اعمال خلاف خود بردارد لازم است از معاشرت با او خودداری نمایید و تا ارتداد او ثابت نشود، محکوم به حکم سایر مسلمین است.
س 5- امروزه که در مناطق و کشورهای مختلف مسلمانان مشغول مبارزه با طاغوت و کفر جهانی هستند اگر در افرادی نقاط ضعفی مشاهده شود ولی موضع‌گیری در مقابل مبارزین و انقلابیون نداشته باشند آیا جایز است با آنان در جهت ضعفی که دارند مبارزه شود یا آنکه به منظور حفظ وحدت باید از نقاط ضعف چشم پوشی کرد و اساساً چه ضابطه ای می‌تواند ملاک تقدیم وحدت بر خط مبارزه یا بالعکس باشد؟
ج- اگر انقلاب اسلامی را تضعیف نمی‌کنند و توطئه بر ضد جمهوری اسلامی ندارند در امانند و نباید با آنان مبارزه کرد.
س 6- روحانی نمایانی که آمریکا و یا دولتهای دست نشانده آمریکا و دیگر دولتهای کفر را با توجیهی که دارند علناً تأیید می‌کنند آیا جایز است که با چنین افرادی مبارزه شود و در مجلس و محافل از خط سیاسی آنان انتقاد شود تا به رسوایی کشیده شوند و عوام مردم فریب آنان را نخورند؟
ج- موارد مختلف است و ممکن است اشخاص مزبور را به مقامات جمهوری اسلامی معرفی کنند تا مسئولین اقدام مقتضی معمول دارند.
س 7- افرادی در ادارات هستند که انسان احساس می‌کند با انقلاب میانه‌ای ندارند و فقط ظاهر خود را عوض کرده و احتمالاً گاهی اوقات هم کارشکنی می‌کنند آیا معرفی این طور افراد به مقامات ذی صلاح مملکت از نظر شرعی اشکال ندارد؟ رفت و آمد خانوادگی با آنان چه صورتی دارد؟
ج- در صورتی که کارشکنی بکنند بعد از ارشاد معرفی او اشکال ندارد.
س 8- دوستی با کسی که مسلمان است و فرایض دینی خود را نظیر نماز و روزه انجام می‌دهد ولی اعتقادی به ولایت فقیه و رهبری امام خمینی و به دولت جمهوری اسلامی ایران ندارد و طرز فکر التقاطی دارد آیا لازم است با مباحثات, امر به معروف و نهی از منکر را انجام داد یا قطع رابطه کنیم؟
ج- آن را ارشاد نمایید.
پرسش:
کدام یک از آیات قرآن سجده واجب دارند؟ شرایط خاصّ آنها را بیان نمائید؟
منبع پاسخ: پایگاه حوزه5751، 5751
پاسخ:
چهار آیه از چهار سوره قرآن سجده واجب دارند که عبارتند از:
الف: سوره نجم آیه آخر 62.
ب: سوره علق: آیه آخر 19.
ج: سوره سجده (الم تنزیل) آیه 15.
د: سوره فصلت آیه 37.
احکام وشرایط خاصّ آنها به این صورت است که:
اگر انسان به آیات مذکور گوش فرا دهد واجب است که سجده کند و اگر تنها آنها را بشنود (به گوش او بخورند بدون این که قصد شنیدن داشته باشد) اگر چه سجده واجب نیست ولی احتیاط آن است باز سجده کند.
آنچه موجب وجوب سجده می شود شنیدن تمام آیه است ولی اگر بخشی از آیه را هم شنید احتیاطا سجده کند.
سجده در هنگام شنیدن این آیات واجب فوری است و نباید تأخیر بیفتد و اگر احیانا تأخیر افتاد در اولین فرصت باید آن را بجا آورد.
شنیدن از بچه یا کسی که قصد تلاوت ندارد یا ضبط صوت، سجده کردن را واجب نمی کند اگر چه احتیاط در آن است که سجده بجا آورد.
در سجده واجب قرآن نمیشود بر چیزهای خوراکی و پوشاکی سجده کرد، ولی سایر شرایط سجده را که در نماز است لازم نیست مراعات کنند[i].
ذکر گفتن در این سجده لازم نیست ، بلکه مستحب است و هر ذکری بگوید کافی است.
سوره های سجده دار را نباید در نماز خواند و موجب بطلان نماز می شود.[ii]
بر فرد جنب و حائض حرام است که حتی یک آیه و کلمه از این سوره ها را قرائت کند چه آیه سجده باشد یا آیات دیگر این چهار سوره.[iii]
--------------------------------------------------------------------------------
[i] توضیح المسائل(المحشی للإمام الخمینی)، ج1، ص: 595 مسأله 1097.
[ii]تحریر الوسیله امام خمینی(ره) ج 1،ص169.
[iii]تحریر الوسیله امام خمینی(ره) ج 1،ص40
حدیث شریف:
1 - امام صادقعلیه السلام فرمود:
"العزائم: ألم تنزیل، وحم السجدة، والنجم، واقرأ باسم ربّک، وماعداها فی جمیع القرآن مسنون ولیس بمفروض"(220).
"سورههایى که سجده واجب دارند عبارتند از: الم تنزیل، حم السجدة، النجمواقرأ باسم ربک اما غیر آنها همگى مستحب است نه واجب."
2 - همچنین فرمود:
"إذا قرأت السجدة فاسجد ولا تکبّر حتّى ترفع رأسک"(221).
"هنگامیکه آیه سجده را خواندى پس سجده کن وتکبیر نگو تا اینکه سرازسجده بردارى."
3 - عبداللَّه بن سنان مىگوید:
سألت أبا عبداللَّهعلیه السلام عن رجل سمع السجدة تُقرأ، قال: "لا یسجد إلّا أنیکون مُنصِتاً لقراءته مستمعاً لها، أو یصلّی بصلاته، فأمّا أن یکون یصلّیفی ناحیة وأنت تصلّی فی ناحیة اُخرى فلا تسجد لما سمعت"(222).
از امام صادقعلیه السلام سؤال کردم درباره کسى که آیه سجده را مىشنود؟امام فرمود:
"سجده نکند، مگر این که هنگام قرائت آیه سجده، ساکت بوده ونیک گوشداده وآن را استماع کرده باشد، یااین که به نماز خواننده آیه سجده اقتدا کرده باشد.اما اگر او )خواننده آیه سجده( در نقطهاى نماز مىخواند وتو در نقطه دیگر نمازمىگزارى پس براى آنچه شنیدهاى سجده لازم نیست."
4 - امام صادقعلیه السلام فرمود:
"إذا قُرئ بشیءٍ من العزائم الأربع فسمعتها فاسجد، وإن کنتَ على غیروضوء، وإن کنت جنباً، وإن کانت المرأة لا تصلّی. وسائر القرآن أنت فیهبالخیار إن شئتَ سجدتَ، وإن شئت لم تسجد"(223).
"وقتى آیه سجده از چهار سوره سجده واجب خوانده شد وتو شنیدى پسسجده کن اگر چه وضو نداشته باشى یا جنب باشى واگر چه زن در شرایطى باشد کهنماز نمىگزارد. اما در سایر سجدههاى قرآن، اختیار دارى که سجده کنى یانه."
5 - از امام باقرعلیه السلام سؤال شد:
عن الرجل یعلّم السورة من العزائم، فتُعاد علیه مراراً فی المقعد الواحد،قال الإمام: "علیه أن یسجد کلّما سمعها، وعلى الذی یعلّمه أیضاً أنیسجد"(224).
درباره کسى که سوره سجده واجب را آموزش مىدهد پس در یک جلسه چندبار آیه سجده براو تکرار مىشود؟ امامعلیه السلام فرمود: "براو است هربار کهمىشنود سجده کند، و همچنین بر آن کس که آموزش مىبیند نیز واجب استکه سجده کند."
6 - از امام صادقعلیه السلام سؤال شد: درباره کسى که آیه سجده رامىخواند در حالیکه سوار برچارپاست؟ فرمود:
"یسجد حیث توجّهت به، فإنّ رسول اللَّهصلى الله علیه وآله کان یصلّی على ناقته وهومستقبل المدینة، یقول اللَّه عزّ جلّ: )فَأَیْنََما تُوَلُّوْا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّهِ("(225).
"سجده کند به هرسو که مىرود، زیرا پیامبر خداصلى الله علیه وآله برشتر نماز مىگزارد درحالیکه رو به مدینه داشت. خداوند مىفرماید: )به هرسو که روبیاورید خدا،آنجا است(."
7 - امام باقرعلیه السلام فرمود:
"إنّ أبی علیّ بن الحسینعلیه السلام ما ذکر للَّه نعمة علیه إلّا سجد، ولا قرأ آیة منکتاب اللَّه فیها سجدة إلّا سجد..."(226).
"پدرم على بن الحسینعلیه السلام، هیچ نعمت خداوندى بر او ذکر نمىشد مگراینکه سجده مىکرد وهیچ آیه سجدهاى را در قرآن نمىخواند مگر اینکهسجده مىکرد."
8 - روایت شده که سجده گزار در سجدههاى واجب قرآن این ذکررا بخواند:
لا إِلهَ إِلَّا اللَّه حَقّاً حَقّاً، لَا إِلهَ إِلَّا اللَّه إِیماناً وَتَصْدِیقاً، لَا إِلهَ إِلَّا اللَّه عُبُودِیَّةًوَرِقَّاً. سَجَدْتُ لَکَ یا رَبِّ تَعَبُّداً وَرِقَّاً، لَا مُسْتَنْکِفاً وَلَا مُسْتَکْبِراً، بَلْ أَنا عَبْدٌ ذَلِیلٌخَائِفٌ مُسْتَجِیرٌ.(227)
فضیل بن عیاض گوید: از امام صادق(ع) درباره‌ی ورع از مردم پرسیدم، امام(ع) فرمود:
(و اِذا رَای المنکرَ فلَم ینکِرهُ وَ هُوَ یقدرُ عَلَیهِ فقَد اَحَبَّ اَن یعصَی اللهُ و مَن اَحبَّ اَن یعصَی اللهُ فَقَد بارَزَ اللهَ بِالعَداوَهِ)
«چون منکر را ببیند و با این که قدرت بر جلوگیری دارد، ولی وظیفه انجام ندهد (سکوت کند)، به تحقیق دوست دارد که معصیت خدا انجام گردد.
و آن کس که دوست دار انجام معصیت خدا باشد، محققا در مقام مبارزه با خدا برآمده است.»
حضرت علی(ع) می‌فرماید:
(وَأمُر بِالمَعروفِ تکُن مِن اَهلهِ، وَانکِرِ المُنکرِ بِیدِکَ وَ لسانکَ، وَ باین من فعَلهُ بجُهدِکَ، و جاهِد فِی اللهِ حَقَّ جِهادهِ، و لا تَأخُذکَ فِی اللهِ لَومَهُ لائِمٍ. وَ خُضِ المغمَراتِ للحقِّ حَیثُ کان)
«امر به معروف کن تا خود اهل آن معروف باشی و با دست و زبانت منکر را انکار نما و از کسی که عمل بد انجام می‌دهد، به سختی دوری گزین و در راه خدا تا سر حد توان تلاش کن و هرگز سرزنش سرزنش گران تو را از تلاش در راه خدا باز ندارد. و در دریای شداید و مشکلات در راه حق هر جا که باشد، فرو رو (تحمل کن).»
به گزارش خبرگزاری فارس به نقل از سایت خبری ستاد احیاء ، معاون فرهنگی ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر با اعلام این خبر گفت: این مجموعه کتابها با هدف سطح بندی مخاطبین و با تاکید بر شیوه ها و روش های اختصاص هر صنف با هدف گسترش امر به معروف و نهی از منکر تدوین شده است.
مهدی هاشمیان افزود: موضوع بندی و نگارش 7 جلد از مجموعه آماده شده است که تا کنون کتاب "کارمندان ادارات" و "دانش آموزان" منتشر شده و پیش بینی می شود تا انتهای سال جاری جلد های دیگر این اثر شامل "خانواده" ، "اصناف" ، "مدیران" و "دانشجویان" همراه با نسخه "عمومی" انتشار یابد.
وی افزود: در فصل اول تمامی این آثار اصول هفت گانه حاکم بر امر به معروف و نهی از منکر شامل خیر خواهی ، احترام ، شناخت ، عدم کنجکاوی ، صبر ، همراهی و هنرمندی با بیان مناسب قرار گرفته و سپس به تشریح نحوه کارآمدی در محیط های مختلف پرداخته است.
معاون فرهنگی ستاد احیاء امر به معروف و نهی از منکر افزود : هر کدام از این آثار ، در چاپ نخست در 20 هزار جلد و با بهای بسیار ارزان انتشار یافته است تا امکان دسترسی علاقمندان به آن فراهم شود. کسانی که تمایل به خرید این کتاب دارند می توانند به ستاد احیاء مرکز و استانهای سراسر کشور مراجعه نمایند.
حضرت علی(ع) می‌فرماید:
(اِنَّ الاَمرَ بِالمَعرُوفِ، وَ النّهی عَنِ المُنکرِ لَخُلقانِ مِن خُلقِ اللهِ سُبحانَهُ، وَ اِنَّهُما لا یقرِّبانِ مِن اَجَلٍ، وَ لا ینقُصانِ مِن رِزقٍ)
«همانا امر به معروف و نهی از منکر، دو صفت از صفات خداوند می باشند. همانا آن دو مرگ شما را نزدیک نمی‌کنند و نیز رزق شما را کاهش نمی‌دهند.»
ونیز آن حضرت می‌فرماید:
(وَ اِنَّ الاَمرَ بِالمعروفِ و النّهی عَنِ المُنکرِ لا یقرِّبانِ مِن اَجَلٍ، وَ لا ینقُصانِ مِن رِزقٍ)
«امر به معروف و نهی از منکر، نه مرگ کسی را نزدیک می‌کنند و نه از روزی کسی می‌کاهند.»
پیامبراسلام، حضرت محمد(ص) می‌فرماید:
(واللهُ لَو وَضَعُوا الشمسَ فی یمینی وَ القَمَرُ فی یساری عَلی اَن اَترَکَ هذَاالاَمرَ حتی یظهَرهُ اللهُ اَو اهلک فیهِ ما ترکتُه)
«به خدا قسم، اگر خورشید را در دست راست من و ماه را در دست چپ من قرار دهند، دست از این کار نخواهم کشید، تا این که در این راه هلاک گردم یا این که خداوند مرا نصرت داده، و بر آنان غالب آیم.»
حضرت علی(ع) در ذیل آیه می‌فرماید:
(اِصبِر عَلی ما اَصابَکَ مِنَ المشقَّه وَالأذی فِی الاَمرِ بالمعرُوفِ وَ النَّهی عَنِ المُنکرِ)
«با استقامت باش، در برابر دشواری‌ها و رنج‌هایی که بر اثر امر به معروف و نهی از منکر به تو می‌رسد.»
سؤال :
معاشرت با غیراهلخمس و قبول هدیه و خوردن غذاى آنان چه حکمى دارد؟
جواب :
در مسأله 1408 رساله آیتاللَّهبهجت آمده است: در معاشرت و استفاده از اموال کسانى که انسان مىداند خمس مال خود را نمىدهند تا علم به بودن خمس در مال مورد ابتلا ندارد، تصرف در آنها مانعى ندارد (توضیح این که اگر یقین ندارید که به غذا یا چیزى که براى شما مىآورند خمس تعلق گرفته مىتوانید تصرف کنید).
http://www.nahad.net/q_a/questionsDetail.asp?code=7
معاشرت با دوستانى که مذهبى نیستند وبهنمازاهمیت نمىدهند واهل نوار،موسیقى، پاسور و قمار هستند، اما در معاشرت آدم هاى خوبى هستند، چه صورتىدارد؟
جواب :
در صورتى که امر به معروف در آنان اثر ندارد رابطه شمابا ایشان باید در حدى باشد که شما را تحت تأثیر قرار ندهد و آلوده به گناه نسازد.
http://www.nahad.net/q_a/questionsDetail.asp?code=1
امام علی علیه السلام فرمود: خداوند تبارک و تعالى بر یکى از پیامبرانش وحى فرستاد : به امّت خود بگو: لباس دشمنان مرا نپوشند و غذاى دشمنان مرا میل نکنند و هم شکل دشمنان من نگردند، وگرنه ایشان هم دشمن من خواهند بود.
فلسفه و تاریخچه عبا و عمامه
* عمامه به سر گذاشتن، طبق روایات شیعه و سنی از مستحبات مورد تاکید و سنت معصومین علیهم السلامه. به عنوان مثال پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم در روز غدیر عمامه ای بر سر امیر مومنان علیه السلام نهاد و فرمود : خداوند در جنگ بدر و حنین مرا با فرشتگانی یاری کرد که چنین عمامه هایی داشتند.1
* اصولا از منظر اسلام آدم هر چی پوشیده تر باشه به صفت حیا و عفاف نزدیکتره ( می خواد زن باشه یا مرد ) و شاید به همین دلیله که روایات، مارو از پوشید لباس آستین کوتاه و پیراهن رو توی شلوار زدن منع کردن.2
* در گذشته این لباس و هیئت مخصوص علما نبود و اکثر مردم یه همچین سرو شکلی داشتن تا اینکه کت و شلوار سوغات فرنگ به مملکت ما رسید و چون تناسب کاملی با آموزه های دینی نداشت مورد استقبال روحانیت قرار نگرفت و یواش یواش همون عبا و قبا و عمامه شد لباس مخصوص اهل علم. البته هنوز توی بعضی روستاها مردم از قبا و عمامه استفاده میکنن.
* صرف پوشیدن این لباس شاید منزلت خاصی برای آدم ایجاد نکنه ولی یه جورایی باعث تعظیم شعائر الهی میشه. شما حساب کنین اگه یه انسان وارسته ای که مظهر علم و تقوی و ارزشهای دینیه و چهره و رفتارش آدم رو به یاد خدا و آخرت میندازه و به معنای واقعی کلمه حجتی برای اسلامه، بیاد و لباس رسول الله و امام زمان رو هم بپوشه چه تاثیر عمیقی میتونه در حفظ و گسترش ارزشها و تقویت هویت دینی مردم داشته باشه و چه سد محکمی در مقابل تهاجم فرهنگی دشمن خواهد شد. نقل میکنن حضرت موسی علیه السلام زمانیکه به نبوت رسید و به مصر برگشت، تا یکسال به قصر فرعون راهش ندادن. تا اینکه دلقک فرعون روزی در یه مجلسی ( یه چیزی تو مایه های بالماسکه ) برای مسخرگی لباسی شبیه لباس حضرت موسی به تن کرد. ابهت این لباس چنان اثری بر فرعون گذاشت که حالش دگرگون شد و فورا پرسید این لباس مال کیه؟ و دستور داد حضرت را وارد قصر کردند. این همون وقار دشمن شکنیه که چادر هم برای خانومها ایجاد میکنه.
* جایگاه صنفی خیلی از مشاغل ایجاب میکنه که در ظاهر متمایز و توی چشم باشن مثل نیروهای نظامی و انتظامی. خب اگه به ما دستور دادن در سوالات و شبهات دینی و در حوادثی که پیش میاد به راویان احادیث ( علمای دین ) رجوع کنیم 3 ، لازمه اش اینه که چنین افرادی رو بتونیم توی جامعه به راحتی بشناسیم.
* هستن کسانی که خودسازی نکردن و با پوشیدن لباس ازین موقعیت سوء استفاده میکنن و یا ناخود آگاه موجب بدبینی مردم میشن اما خب حساب این عده اندک از بقیه جداست. نقل شده که خدمت مرحوم آیت الله بروجردی عرض کردند: آقا ! یه طلبه ای دزدی کرده. ایشون فرمود: نگید یه طلبه دزدی کرده، بگید یه دزدی اومده طلبه شده!
منبع :http://dastehkelid.parsiblog.com/Archive34035.htm
.....................................
1) سنن بیهقی ج10 ص 14
2) مکارم الاخلاق ج1 ص221
3) اکمال الدین ج2 ص483
